به کارگیری روش‌های جدید، مانند استفاده از مواد پلیمری، از چند دهه گذشته در صنعت گاز کشورهای توسعه یافته مورد توجه قرار گرفته است…
از دستاورد‌های تازه در اینزمینه، می‌توان به استفاده از مواد پلی اتیلن جهت بازسازی و نوسازی لولههای انتقالگاز نام برد. در زیر، مزیت‌های به‌کارگیری مواد پلیمری در انتقال گاز و کاربردمحدود آن در ایران مورد اشاره قرار گرفته است: استفاده از مواد پلی اتیلن در چند دهه اخیر، انقلابی جدید در صنعت گازرسانی شهری به حساب می‌آید. لولههای پلی اتیلن در مقیاس محدود، از اوایل دهه ۱۹۶۰ برایگازرسانی به منازل در کشورهای پیشرفته مورد استفاده قرار گرفته است. اما امروزه بهخاطر پیشرفت در زمینه ساخت مواد پلی اتیلن ، استفاده از این لولههاگسترش چشمگیری یافته است، به طوری که بیش از ۹۵ درصد خطوط گازرسانی در شبکه گازشهری امریکای شمالی، از جنس پلی اتیلن است. در دهه اخیر نیز، استفاده ازلولههای پلی اتیلن در بسیاری از کشورها، نظیر انگلستان، آلمان و اتریش وروسیه مورد توجه قرار گرفته است. ویژگی‌ها و مزایا: به خاطر خاصیتهایمنحصر به فرد مواد پلی اتیلنی، لولههای ساخته شده از این مواد نسبت بهلولههای معمول گازرسانی (جنس فولاد) دارای مزایایی ویژه هستند که در اینجابه ذکر چند مورد از آنها اشاره میشود:
۱- سبکی وزن وانعطافپذیری: این موضوع باعث میشود که حمل و نقل و همچنین نصباین لولهها آسان صورت پذیرد. در ضمن، انعطافپذیری زیاد، منجر بهمقاومت مناسب در برابر ضربههای احتمالی میگردد.
۲- عدم نیاز به تجهیزات زیاد برای نصب: تجهیزات مورد نیاز برای نصب این لولهها، اندکمیباشد و به علت عدم نیاز به جوشکاری و اتصالات مانند لولههایفولادی، نصب آن سریع میباشد. این امر باعث میشود کههزینههای نصب این لولهها بسیار کمتر از لولههای مشابهباشد.
۳ – مقادیر بسیار کم نشست گاز: طبق آزمایشات انجام شده، مقادیر نشست گاز ازلولههای پلی اتیلن بسیار ناچیز میباشد.
۴- قیمت مناسب اینلوله ها نسبت به لولههای فولادی: لولههایپلی اتیلن با پیشرفت تکنولوژی و افزایش رقابت شرکت‌های سازنده، هر روز شاهدکاهش قیمت هستند. این امر منجر به طراحی و ساخت لولههایی با تحمل فشاربیشتر و قیمت پایین‌تر شده است. سایر کاربرد‌ها: به علت سازگاری اینلولهها با شرایط بحرانی (دمای بالا، دمای پایین و فشار بالا)، این قبیللولهها در انتقال LPG نیز کاربرد یافتهاند.
شرکت بریتیش گاز به دستاوردجدیدی در مورد استفاده از این لولهها رسیده است و آن بازسازی و نوسازی لوله‌هایانتقال گاز با استفاده از مواد پلی اتیلن میباشد. در این روش لولههای پلی اتیلن در درون لولههای فولادی نصب می‌شوند و در واقع لایه بیرونی از جنس فولاد میباشد .این امر باعث کاهش هزینه‌های بازسازی شده و همچنین تحمل لوله را در برابر فشارافزایش می‌دهد. استفاده از لوله های پلی اتیلن در ایران: تا اوایل دهههفتاد هجری شمسی، عمده شبکه توزیع گاز طبیعی به صورت لوله های فولادی بودهاست که دارای فشاری بالغ بر ۶۰ تا ۲۵۰ پوند به اینچ مربع میباشد. تجاربموفق به‌کارگیری لوله های پلی اتیلن با فشار زیاد، موجب شده کهاخیراً بخشی از شبکه گازرسانی با استفاده از لوله های پلی اتیلنانجام گیرد که بیشترین کاربرد آن در استان‌های تهران حدود ۶۵۲۸۳۲ متر و اصفهان باحدود ۲۴۳۹۸۰ متر و استان خراسان با ۲۲۵۰۰۰ متر میباشد. تحلیل: با توجه به مزیت‌هایذکر شده و گسترش روزافزون شبکه گازرسانی، می‌توان استفاده وسیع‌تری از این لوله‌هارا در صنعت گازرسانی شهری شاهد بود. این در صورتی است که هنوز در بسیاری از شهر‌هایکشور از این تکنولوژی استفاده چندانی نمی‌شود. استفاده از این قبیل لولهها علاوهبر برخورداری از مزایای آن، باعث میشود تا سرمایه‌گذاران تشویق به سرمایه‌گذاری درساخت این محصولات شوند. همچنین با ایجاد ارزش افزوده در این صنعت، امکان استفاده ازطیف وسیع نیروهای داخلی در بازار کار آن ایجاد میشود. امید است در آینده، شاهدبه‌کارگیری بیشتر این تکنولوژی در شبکه گازرسانی شهری کشور باشیم.
