انواع پیگ در صنعت

پیگ (Pig) چیست ؟ پیگ وسیله ای است که پس از قرار دادن در داخل خط لوله و با اعمال فشار بنحو مناسب توسط محصول انتقالی از خط لوله یا سیال دیگر( از جمله آب یا هوا و …) به منظور تمیز کاری (Cleaning) ، اندازه گیری ابعادی (Dimensioning) و بازرسی (Inspection) در طول خط لوله به حرکت در می آید . و یا پیگ وسیله ای است مشابه پیستون که خط لوله مانند سیلندر آن عمل می کند و با اختلاف فشاری که بین بالا دست و پائین دست آن توسط محصول انتقالی از خط لوله و یا سیال دیگر ایجاد می شود به حرکت در آمده و مسیر خط لوله را طی می نماید . پیگ ها در بالاترین سطح به دو دسته تقسیم می شوند: ۱- پیگ های عمومی ۲- ابزار بازرسی درون خطی (پیگ های هوشمند)

پیگ های عمومی (UTILITY PIGS): پیگ‌ها دارای دیسک‌ها و برس هایی هستند که دیواره‌ی داخلی لوله را تمیز می‌کنند. همچنین ذرات معلق و اضافی موجود در سیال به دلیل اغتشاش و جریان گردابی به وجود آمده در سیال جابه‌جا می‌شوند.

پیگ‌های عمومی (Utility PIGs)، دارای اندازه‌های مختلف و تعداد سرها (cops) و تعداد برس‌های مختلف است که انتخاب آن‌ها برای کاربردهای مختلف، متفاوت است. پیگ‌ به وسیله‌ی تله‌ی فرستنده (PIG Launcher) وارد خط لوله شده و پس از آن، به وسیله‌ی فشار جریان معمول سیال، داخل لوله حرکت می‌کند؛ تا در انتهای خط لوله، به تله‌ی گیرنده‌ (PIG Catcher) برسد. پیگ‌رانی در موارد بسیاری از قبیل مخلوط، ذخیره‌سازی، صنایع روان‌سازی، نقاشی، مواد شیمیایی، لوازم بهداشتی، غذایی، خطوط انتقال نفت و گاز و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از جمله مزایای استفاده از پیگ‌رانی می‌توان به صرفه جویی، عدم نیاز به شستن با جریان سریع، ایجاد قابلیت نمونه‌برداری سریع و قابلیت استفاده از کنترل‌گر منطقی برنامه‌پذیر PLC اشاره کرد. تمامی سیستم‌های پیگ‌رانی قابلیت دریافت پیگ در قسمت پرتاب‌کننده را دارند، تا در مواردی که راه پیگ مسدود شده، پیگ به نقطه‌ی شروع بازگردانده شود. پیگ‌های عمومی را از نظر شکل ظاهری می‌توان به ۶ دسته تقسیم کرد:

۱- ژل پیگ‌ها: ژل‌پیگ‌های شیمیایی، بر پایه‌ی آب، هیدروکربن و اسید هستند، انعطاف‌پذیری مناسبی دارند و معمولاً جهت پاک‌سازی آب و روغن مورد استفاده قرار می‌گیرند. مزیت پیگ‌های شیمیایی نسبت به پیگ‌های مکانیکی آن است که در لوله گیر نمی‌کنند و زیست‌تجزیه‌پذیر هستند. ۲- پیگ‌هاى بدنه فلزى: پیگ‌های بدنه‌فلزی یا میله‌ای یا محوری، در طیف گسترده‌اى از نظر تعداد سر (کاپ)، برس و یا تجهیزات، تولید و به‌کار گرفته مى‌شوند. ۳- پیگ‌های توپر ریختگی: براى خطوط هیدروکربن و آب و برخى از محصولات پتروشیمى و نیز خطوطى که قبلاً پیگ‌رانى نشده اند قابل استفاده است ۴- توپک‌ها: براى جدا سازى سیال قابل استفاده است و از لاستیک ها و پلی اورتان ساخته می شود و محدودیت عبور دارد. ۵- پیگ‌های اسفنجی: جهت خشک کردن خطوط از مایعات و انتقال برخى از سیالات بر پایه‌ی هیدروکربن و آب مناسب است . ۶- پیگ‌هاى خاص: در شرایط عملیاتى خاص، در مواردى که استفاده از پیگ‌هاى رایج امکان پذیر نباشد؛ پیگ‌هاى ویژه اى طراحى و تولید مى‌گردد. مهم‌ترین این پیگ‌ها عبارتند از: پیگ‌هاى تراشنده‌ی رسوبات سخت و کریستالى (Decaling pin type) قطار هاى چند منظوره (Pig Train) پیگ‌هاى انعطاف پذیر (Universal Joint) پیگ‌هاى دو و چند اندازه‌ای (Dual & Multi Size) پیگ‌هاى ترکیبى (Combination) پیگ‌هاى انتقال حلال و مواد شیمیائى