واحد ۱۲۱ : تولید و توزیع بخار

هدف واحد تولید و توزیع بخار ،  تأمین بخار مورد نیاز کلیه مصرف کننده های پالایشگاه است که این امر به وسیله چهار عدد بویلر (دیگ بخار) برآورده می شود که در حالت نرمال سه بویلر در سرویس ویک بویلر آماده سرویس می باشد . همچنین واحد ۱۲۱ وظیفه دریافت بخارات مایع شده از قسمتهای مختلف پالایشگاه و سرد و آماده کردن بخارات جهت استفاده مجدد بعنوان آب مصرفی دیگهای بخار را نیز به عهده دارد.ظرفیت اسمی هر بویلر تولیدTon/h  ۱۷۰ تن بر ساعت بخار است و بویلرهای  A و B با دو نوع سوخت گاز و مایع کار می کنند و بویلرهای  C و D فقط با سوخت گاز کار میکنند . بخار تولیدی بویلرها با فشار Bar 44 و دما ^۰C 385 به هدر (Header) اصلی وارد می شود.
حال به طور مختصر به تشریح عملیات تولید و توزیع بخار در واحد ۱۲۱ می پردازیم:
آب مورد نیاز دیگهای بخار از واحد ۱۲۷ دریافت میشود . جهت جلوگیری از خوردگی تجهیزات درونی بویلرها در دماهای بالا این آب باید دارای حداقل سختی باشد که میزان سختی آب در خروجی از واحد ۱۲۷ کنترل می شود . همچنین مایعات تمیز بازیافت شده از بخارات برگشتی از واحدها نیز بعنوان (B.F.W) Boiler.Feed.Water مصرف می شود (البته پس از مخازن هوازدائی (Deaertors.
مخازن هوازدائی به منظور گرفتن اکسیژن محلول در آب طراحی شده اند که این عمل به وسیله ارسال بخار فشار پائین به درون آب و همچنین تزریق محلول اکسیژن زدا (Oxygen Excavenger) به آب انجام می شود . همچنین به منظور جلوگیری از خوردگی، محلول آمین نیز به آب افزوده می شود.آب مورد نیاز دیگهای بخار (B.F.W) پس از عبور از مخازن هوا زدا به وسیله پمپ های فشار بالا با فشاری در حدود  Barg7  به هر یک از بویلرها فرستاده می شود.
درابتدا آب وارد قسمت Economizer شده تا پس از تبادل حرارت با گازهای داغ خروجی از بویلرها مقداری گرم شده و صرفه جوئی انرژی صورت پذیرد، پس از آن آب وارد قسمت Steam Drum میشود و پس از آن از طریق تیوبهای پائین برنده (Down.Commer) به مخزن آب (Mud.Drum)وارد می شود، همچنین تیوبهای بالا برنده (Riser)نیز بین مخازن آب و بخار تعبیه شده اند تا آب وبخار از طریق آنها درتماس با حرارت مشعلها که چهار عدد برای هر بویلر می باشند،گرم و بخار شده ومجدداً به سمت Steam Drum جریان یابد. در مخزن بخار Steam Drum بخارات تولیدی از قسمت بالای مخزن خارج شده و وارد قسمت فوق گرم کننده (Super Heater) می شود. چون در این قسمت ممکن است دمای بخارات بالاتر از^۰C 385 برود لذا برای کنترل دما و همچنین بازدهی بیشتر مقداری آب توسط Attemprator به بخارات تزریق می شود.
بخار فوق گرم( (HP.Steam با فشار Barg 44 و دمای ^۰C385 به سمت مصرف.کننده ها  ارسال میشود.
عمده مصارف بخار و فشار و دمای بخارات مصرفی به شرح زیر می باشد:
الف) بخار فوق گرم با فشار بالا HP Super Heater Steam
این بخار که دارای فشار Barg 44 و دمای ^۰C 385 می باشد برای گرداندن توربین بخاری واحد ۱۲۰ و همچنین جهت تولید بخار با فشار پائین و بخار اشباع در واحد ۱۲۱ (ایستگاه تقلیل فشار) به این واحد ها ارسال می شود.
ب) بخاراشباع فشار بالا HP Saturated Steam
این بخار که در ایستگاه تقلیل فشار واحد ۱۲۱ با تزریق آب به بخار فوق گرم تولید میشود ، دارای دمای ۲۷۴درجه سانتیگراد و فشار Barg 42 می باشد و در واحدهای ۱۰۳،۱۰۴،۱۰۵،۱۰۸ و ۱۴۶ مورد مصرف قرار می گیرد.
ج) بخار فشار پائین LP Saturated Steam
عمده تولید کننده این بخار، توربین بخاری واحد ۱۲۰ می باشد و همچنین در ایستگاه تقلیل فشار واحد ۱۲۱ نیز بخار فشار پائین بادمای  ۱۸۵ درجه سانتی گراد، فشار  Barg 5/4 تولید می شود و واحدهای ۱۰۰، ۱۰۱، ۱۰۲، ۱۰۹، ۱۱۴، ۱۴۱، ۱۴۴، ۱۴۶ مصرف کننده های بخار فشار پائین می باشند.
همچنین بخارات مایع شده برگشتی (Condensate) از واحدهای مختلف پالایشگاه پس از عبور از کولرهای هوایی و به طور کامل مایع شدن، در صورت آلوده نبودن بعنوان Cold.Condensate در قسمتهای مورد نیاز جهت رقیق کردن مواد شیمیایی و همچنین به عنوان آب مورد نیاز دیگهای بخار مجدداً مورد استفاده قرار می گیرند و در صورت آلوده بودن به مخزن آبهای آلوده و از آنجا به واحد ۱۲۹ و در نهایت به دریا منتقل  می شود.
بخارات مایع شده برگشتی را می توان به چهار دسته تقسیم کرد :
الف)بخارات مایع شده برگشتی از واحد ۱۰۱  Amine Condensate
ب)بخارات مایع شده فشار بالا از واحدهای ۱۰۳،۱۰۴،۱۰۵  HP Flash
ج) میعانات آلوده به هیدروکربنها از واحد ۱۰۰  Suspected  LP Codensate
که این مایعات پس از سرد شدن در کولرهای هوائی وارد قسمت هیدروکربن زدائی می شوند. در این قسمت مایعات از مخازن حاوی کربن فعال که جاذب هیدروکربن میباشد ، عبور کرده و ضمن از دست دادن هیدروکربنها، جهت استفاده مجدد به تانکهای ذخیره آب ارسال می شوند.